Нұржамал ТЕГІНБАЙҚЫЗЫ
Жуырда Ғ.Мүсірепов атындағы Жастар мен балалар театрында жаңа қойылымның тұсаукесері өтті. Әдеттегідей қойылымды тамашалауға мектеп оқушылары мен студенттер көбірек келгендей. Театрға барған сайын «елге танымал адамдардан, жазушылардан, өнер адамдарынан, мемлекет қызметкерлерінен кімдер бар екен?» – деп төңірегімді түгендейтін дағдым бар еді. Сол әдетіммен төңірегіме көз тастай бергенім сол еді, Алматы қалалық Еңбек, бақылау және көші-қон департаментінің басшысы көзіме жылыұшырай кеткені.
Зиядин Байғожаұлын көргенде елсіз жерде жүріп, адам көргендей қуанып кеттім. Сәлемдесе салысымен, «О-о, шенеуніктерді де театрдан көреді екенбіз ғой, біздің газеттің «Тазарғың келсе, театрға бар» деген қағидасын бұлжытпай орындайтын адамдарды құрметтейміз» дей бергенім сол еді, Зиядин көкеміз: «Қателесесіз, журналист қарындасым, мәселе шенеуніктігімізде емес, бұл қазақ театры емес пе, оған біз келмесек, басқа кім келеді? Біз төрт отбасылық достар театрға баруды тұрақты дәстүрге айналдырғанбыз. Осы театрда ғана емес, басқа театрларда болатын жаңа қойылымдарды тамашалап, одан кейін дастархан басында отырып спектакльді талқылайтын да дәстүріміз бар. Тобымызды басқаратын командир тағайындағанбыз. Ол – өздеріңізді жарықпен қамтамасыз етіп отырған «Алатау жарық» компаниясының қызметкері Молдахмет Мырзағалиев. Ұйымдастырушымыз да, арамыздағы театрлар, актерлер жөніндегі насихатшымыз да сол. Бұл жолғы кезек Молдекеңдікі болғандықтан, бүгінгі қойылымның сыншысы да, актерлердің ойындарына баға беретін де – Молдахмет. Ал біз оның пікірін толықтырушылармыз. Тек премьера кезінде ғана емес, бір-біріміздің туған күндерімізде, әйелдер мерекесі, басқа да мерекелерде болсын, жұрт бірін-бірі саунаға, моншаға шақырып жатса, біз осы театрға, болмаса сол күні болатын жақсы концерттерге барамыз. Театрдан шыққан соң сол күні театрға шақырған адам дастархан жайып, бізді қонақ етеді. Жастық шақтарымызды еске алып, сағынған әндерімізді айтып, рухани азықтанып, үйге қайтамыз. «Театрға баруға қалай уақыт табасыңдар?» – дейтіндер де жоқ емес. Өз басым театрды өте жақсы көремін, өйткені, біз кітап оқып өскен ұрпақтың өкілдеріміз ғой, ал театр жөнінде әңгіме айт десе, таңды ұйқысыз атыратын Молдекең біздің қалай театртанушыға айналғанымыз жөнінде айтып берсін», – деді де, сөз бағытын театрсүйер топтың жетекшісі Молдахмет Мырзағалиевқа бұрды. Зәкең, айтса айтқандай-ақ, ол кісі театр әлеміне сүңгіп кетті. Өздерінің 1974 жылдан бері дос екендіктерін, театрға баруды Алматы ауыл шаруашылығы институтының бірінші курсында оқып жүргенде бастағандарын, театрға, өнер мұражайларына баруға қызықтырған – кураторлары Шаламов Виктор Иванович екендігін, Шаламовтың топтағы жиырма бес адамға билетті өзі сатып алып беретінін, Ғ.Мүсірепов театрының актер қыз-жігіттерінің аты-жөнін Молдекең жатқа айтқанда, аузымыз ашылып қалды. Арасында «актерлер туралы неге көп жазбайсыздар?» – деп бізді сынап та алды. Молдекең алғаш көрген қойылымдары – «Беу, қыздар-айды» да ұмытпапты. Демек, біздің жастарға қазір өз ұлтының өнерін ғана емес, өзі нанын жеп отырған жердің ұлтының да өнерін құрметтеуді үйрететін рухани жетекшілер жетпей тұрған шығар. Молдекеңдер мен Зәкеңдерді өз ұлтының өнерін құрметтеуге үйреткен Шаламовтарға қалай риза болмайсың мұндайда. Сол Шаламов әкемтеатр әлемдегі ең мықты театрлардың бірі екендігін айтып, оны қазақ жастарының арасында насихаттап жүреді екен. Ауыл шаруашылығы институтында оқитын ауыл жастары шаруашылықтан басқа да әлемнің барын білсін дегені болар. Жұмысбастылықтарына қарамай театрға, өнер мұражайларында өтіп тұратын көрмелерге қатысып, театр актерлерінің аты-жөнін жатқа білетін Молдахмет, Зиядин – Гүлнар, Бауыржан – Салтанат, Жұматай – Саралардың рухани дүниені де қызықтауға уақыт тауып, қазақ өнерін бағалай білгендіктеріне ризашылығымызды білдірдік. Қазір театрсүйер достар немерелерін театрға әкелуді дәстүрге айналдырып жүрген көрінеді. Ұйымдастыра білсе, тек тоймен ғана уақыт өткізбей, рухани демалуға уақыт табуға болады екен. Осы жерде бір оқиға есіме түсті. Өткен жылы газетімізге жазылушылар арасында өткізілген байқау қортындысы бойынша бір оқырманымыз әкемтеатр атанып кеткен М.Әуезов атындағы қазақ академиялық драма театрында өтетін қойылымдарға жыл бойы тегін кіру мүмкіндігін беретін абонементті ұтып алды. Сонда әлгі оқырманымыз оған қуанудың орнына «театрдың билеті керек емес, маған телевизор, немесе компьютер беріңдер» демесі бар ма? Жанын дүние аштығы жайлаған адамдар аз емес қазір.
Қазақтың өнерін қадірлейтін, оның қадірін білетін ұлтжанды азаматтарымыз көп болса, театрларымыздың киелі шаңырақтарының шамдары бұдан да ары жарқырай түсер еді. Ал қазір көбіне театрға мектеп оқушылары мен студенттер оқытушылардың ұйымдастыруымен келетіні жасырын емес. Келсін-ақ, бірақ, оларға Шаломов сияқты мәдениеттану сабағын өткізетін сынып жетекшілері жоқ-ау. Сол себептен де болар, олар сахнадағы қойылымнан гөрі, ұялы телефондарындағы ақпараттарды қызықтап, сықырлатып чипсы жеп, кола ішуге көбірек көңіл бөледі. Бірақ, сол жолғы Әлімбек Оразбековтің «Бір түп алма ағашы» чипсы жеп отырған жастардың біразын сілкіп алды-ау деймін. Қасымда отырған жетінші сынып оқушысының жанарына үйірілген жасты көргенде, оның жылағанына емес, кішкентай жүрегінде мейірімнің болғанына, адамгершілік деген қасиетті түсіне білетін түйсіктің барына бір түрлі риза болдым. Біздің газеттің «мектептерде мәдениеттану, театртану деген дәрістер оқылса» деген тағы бір бастамасы бар еді, үлкен-кішіміздің бойымызды Батыстың жеңіл дүниелері дендеп алған дәл қазіргі уақытта сол дәріс ауадай қажет болып тұрғандай. Тіпті, музыка сабағының алдында мұғалімдеріміз оқушыларға театрдың тәрбиелік мәні туралы аз-кем әңгіме айтып тұрса, ауылдан Алматыға оқуға келген жастарға кураторлар Шаломов секілді бағыт беріп тұрса, театрға деген немқұрайдылықтан біртіндеп арылар едік. Ал Молдекең бастаған, Зиядин Ағыбетов сияқты шенеунік көкелеріміз қоштаған театрға ұйымдасып барып тұру дәстүрі жастарымызға ғана емес, көпшілікке ой салсын, үлгі алсын дейміз. Жыл енді басталды ғой, театрға келетін шекпенділердің де қатары көбейсін.
Ақпарат көзі: http://almaty-akshamy.kz/2016/01/29/театрдан-шенеунік-көрдік/